ไขข้อข้องใจ MRI วินิจฉัยได้ทุกโรค จริงหรือ???

                สุขภาพเป็นสิ่งสำคัญกับทุกชีวิตที่เกิดมาบนโลกใบนี้ การดูแลรักษาสุขภาพจึงเป็นสิ่งจำเป็นและมีความสำคัญสำหรับการมีอายุที่ยืนยาว แต่เดิมเราอาจรักษาสุขภาพด้วยการออกกำลังกายเพียงอย่างเดียว การรักษาโรคก็เช่นเดียวกันแพทย์จะรักษาตามอาการที่ได้วินิจฉัย ปัจจุบันการตรวจวินิจฉัยได้มีเทคโนโลยีทางการแพทย์สมัยใหม่เข้ามาช่วยให้มีความถูกต้อง รวดเร็ว และแม่นยำมากขึ้น จึงก่อให้เกิดเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพที่เรียกว่า MRI ซึ่งข้อมูลที่ได้จากการตรวจด้วยเครื่อง MRI จะช่วยให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาจากแพทย์อย่างถูกต้อง ตรงจุด และปลอดภัยมากขึ้นด้วย

                MRI คือ เครื่องตรวจวินิจฉัยโรคด้วยสนามแม่เหล็กไฟฟ้า (Magnetic Resonance Imaging:MRI) โดยการสร้างภาพเสมือนจริงของส่วนต่างๆ ของร่างกาย โดยใช้สนามแม่เหล็กความเข้มสูงและคลื่นวิทยุ ด้วยการส่งคลื่นความถี่วิทยุเข้าสู่ร่างกายและรับคลื่นสะท้อนกลับ ด้วยขดลวดรับสัญญาน แล้วนำมาประมวลผล และสร้างภาพด้วยคอมพิวเตอร์  ซึ่งสามารถให้รายละเอียดและความคมชัดของเนื้อเยื้อได้อย่างชัดเจน เสมือนการตัดร่างกายออกเป็นแผ่นๆ หนาหรือบางได้ตามต้องการ ทำให้แพทย์มองเห็นจุดรอยโรคที่ผิดปกติได้อย่างละเอียด โดยไม่ก่อให้เกิดอันตรายใดๆ ต่อผู้รับการตรวจ ไม่มีรังสีที่อันตราย  ดังนั้น MRI จึงถือเป็นหนึ่งในเครื่องมือสุดยอดเทคโนโลยี  ซึ่งมีคุณประโยชน์มากมายต่อวงการแพทย์ ทำให้สามารถตรวจพบรอยโรคต่างๆ ได้เร็วขึ้น ปลอดภัยมากขึ้น และยังมีขีดความสามารถสูง จึงตรวจอวัยวะบางอย่างที่ไม่สามารถตรวจได้ภาพชัดเจนมาก่อน เช่น สมอง, ไขสันหลังและเส้นประสาทต่างๆ, เนื้อเยื่อต่างๆ, เส้นเอ็นและกระดูกอ่อน, กล้ามเนื้อ เป็นต้น นอกจากนี้ยังใช้ในการตรวจแกนก้านสมองและไขสันหลัง อาจเรียกได้ว่า MRI เป็นเครื่องตรวจทางการแพทย์ชนิดเดียว ให้ภาพที่เห็นความผิดปกติของแกนก้านสมองและไขสันหลังได้อย่างชัดเจน  ตลอดใช้ตรวจหาความผิดปกติของเส้นเลือด วินิจฉัยภาวะเส้นเลือดโป่งพอง หรือเส้นเลือดอุดตัน ตีบ ได้โดยไม่ต้องฉีดสารทึบรังสี

MRI เป็นเครื่องมือเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ทุกคนสามารถเข้าไปตรวจกันได้ที่ศูนย์ประชาชื่น MRI ซึ่งเป็นศูนย์เปิดให้บริการทางการแพทย์ที่มุ่งเน้นเฉพาะด้านการตรวจวินิจฉัยโรคด้วยเครื่องสนามแม่เหล็กไฟฟ้า บริษัท ประชาชื่นอิมเมจจิ้งเซ็นเตอร์ จำกัด จึงได้ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2539 โดยมีเครื่อง MRI เพียง 1 เครื่อง เนื่องจากบทบาทของ MRI ทางการแพทย์มีมากขึ้น และประโยชน์จากการตรวจ MRI เห็นชัดเจนขึ้น จึงมีผู้ป่วยมารับบริการเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ได้พัฒนาความพร้อมด้านบุคคลากรและเครื่อง MRI อย่างต่อเนื่อง ด้วยทีมงานที่มีประสบการณ์ยาวนานมากกว่า 15 ปีและเป็นผู้นำเข้าเครื่อง MRI เพื่อให้บริการในยุคเริ่มต้นของประเทศไทย และความเชื่อมั่นที่ให้บริการเฉพาะด้านเพื่อความเชี่ยวชาญและชำนาญ โดยไม่ให้บริการแบบครบวงจรด้านรังสีวิทยาเหมือนอดีต ใช้

เวลาการตรวจสั้นลงและคุณภาพของภาพชัดเจนยิ่งขึ้น และยังได้สั่งซื้อเครื่องตรวจวินิจฉัยโรคต่างๆ มาเสริม ทำให้การวินิจฉัยโรคในผู้ป่วยมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ซึ่งพัฒนาเทคโนโลยี MRI ให้ใช้เวลาตรวจสั้นลง โดยใช้เวลาแค่ 1 ชั่วโมงครึ่ง

หลักการทำงานของเครื่อง MRI ภาพที่ได้จากเครื่อง MRI นั้นเกิดจากอิทธิพลของสนามแม่เหล็กต่อการจัดเรียงตัวของอะตอมที่มีอยู่ในเนื้อเยื่อ โดยที่อะตอมของไฮโดรเจนที่มีอยู่ในน้ำและไขมันของร่างกาย ซึ่งตามปกติจะมีการจัดเรียงตัวไม่แน่นอน อย่างไรก็ดี สามารถทำให้อะตอมดังกล่าวจัดเรียงตัวเป็นระเบียบโดยอำนาจแม่เหล็ก ดังนั้นในการตรวจวัดดังกล่าว เมื่อให้ผู้ป่วยนอนอยู่ในสนามแม่เหล็กที่มีกำลังสูงอะตอมของโปรตอนจะจัดเรียงตัวกันเป็นระเบียบ เมื่อทำการกระตุ้นด้วยคลื่นวิทยุการจัดเรียงตัวของโปรตอนเปลี่ยนแปลงไป และเมื่อหยุดกระตุ้นโปรตอนก็จะกลับมาเรียงตัวในสภาพปกติ และปล่อยสัญญาณของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าซึ่งมีความถี่เท่ากับความถี่ของคลื่นวิทยุ ที่ปล่อยเข้าไปกระตุ้น สามารถบันทึกคลื่นวิทยุที่โปรตอนของเนื้อเยื่อปล่อยออกมา และนำมาสร้างเป็นภาพของอวัยวะนั้นๆ ได้โดยระบบคอมพิวเตอร์ โดยที่เนื้อเยื่อที่มีอะตอมของไฮโดรเจนน้อย เช่น กระดูก จะแสดงภาพเป็นสีดำ ส่วนเนื้อเยื่อที่มีไฮโดรเจนมาก เช่น เนื้อเยื่อไขมัน จะแสดงภาพเป็นสีขาวกว่า ทำให้ MRI สามารถสร้างภาพเนื้อเยื่ออ่อนได้ดี ยังสามารถสร้างภาพหลอดเลือด หรือทางเดินน้ำดีได้ โดยไม่ต้องฉีดสี ซึ่งมีประโยชน์ต่อวงการแพทย์แผนปัจจุบันเป็นอย่างมาก เพราะมีความปลอดภัยสูงและค่าใช้จ่ายที่ค่อนข้างต่ำ นอกจากนี้ยังสะดวกสบายกว่า เพราะไม่จำเป็นต้องเตรียมตัวใดๆ ทั้งก่อนและหลังการตรวจ คนไข้สามารถกลับบ้านได้ทันทีที่ตรวจเสร็จ

ปัจจุบันได้มีการตรวจโดยใช้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) เพื่อช่วยในการวินิจฉัยโรคของกระดูกและข้อเป็นจำนวนมาก การตรวจ MRI จะเห็นความผิดปกติที่เกิดขึ้นภายในโพรงกระดูก หรือไขกระดูกได้อย่างชัดเจน เช่น เนื้องอกภายในกระดูก MRI จะสามารถบอกขอบเขตของโรคได้ถูกต้องแม่นยำ เพื่อประโยชน์ในการวางแผนการรักษา โรคของกระดูกบางอย่าง เช่น การขาดเลือดไปเลี้ยงที่หัวของกระดูกต้นขา MRI เป็นการตรวจที่ไวที่สุด สามารถตรวจพบความผิดปกติได้ แม้ภาพเอกซเรย์ธรรมดายังปกติอยู่ ข้อที่มีการตรวจ MRI มากที่สุด คือ ข้อเข่า รองลงมา คือ ข้อไหล่ เมื่อสงสัยว่าจะมีการฉีกขาดของเส้นเอ็นหรือกระดูกอ่อนภายในข้อ การถ่ายภาพเอกซเรย์ธรรมดา อาจเห็นเพียงเงาของน้ำในข้อ แต่ MRI จะเห็นส่วนประกอบต่างๆ ภายในข้อได้อย่างชัดเจน และบอกได้อย่างแม่นยำว่า มีการบาดเจ็บต่อส่วนประกอบเหล่านั้นอย่างไรบ้าง

สำหรับการตรวจสุขภาพทั้งร่างกายด้วย MRI ยังสามารถตรวจดูว่ามีก้อนเนื้องอกหรือมะเร็งในร่างกายที่ใดหรือไม่โดยเฉพาะอวัยวะภายใน ซึ่งไม่สามารถมองเห็นได้ ถ้าตรวจพบก้อนหรือมะเร็งในระยะต้นๆ ได้ก่อนที่จะมีอาการผิดปกติ สามารถตรวจเพื่อหาเนื้องอกในร่างกายได้ก่อนที่จะแสดงอาการ ก็จะทำให้แพทย์ให้การรักษาได้รวดเร็ว ก่อนที่ก้อนหรือมะเร็งนั้นจะขยายใหญ่หรือลุกลาม หรือแพร่กระจายไป ทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนและยากแก่การรักษา และผลการรักษาก็ไม่ดี แนวโน้มในการตรวจ MRI ทั้งร่างกาย คาดว่าจะมากขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะผู้ป่วยที่เป็นมะเร็ง จะช่วยบอกได้ว่ามีการแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นหรือไม่ เนื่องจากมีความแน่นอน ไม่มีรังสีและประสิทธิภาพของเครื่อง MRI ดีขึ้นเรื่อยๆ (เร็วขึ้น ชัดขึ้น ดังน้อยลง)

เครื่อง MRI ถือว่าเป็นเทคโนโลยีที่ทันสมัย มีราคาแพง มีความเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีอย่างรวดเร็ว ซึ่งต้องใช้บุคลากรที่มีความรู้จริง มีประสบการณ์และความสามารถเป็นพิเศษ สามารถเรียนรู้ได้ทันต่อเทคโนโลยีและนำมาใช้ได้จริง เพื่อให้เกิดความคุ้มค่าและเป็นประโยชน์สูงสุดแก่ประชาชน ลดการนำเข้าที่ซ้ำซ้อน จึงมุ่งเน้นเฉพาะให้บริการ MRI โดยตรงที่มีคุณภาพและมีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน  สามารถรองรับงานเป็นศูนย์บริการกลาง (Out Sourcing) ที่ทุกโรงพยาบาลใช้ทรัพยากรร่วมกันได้  และที่สำคัญทางศูนย์ มีทีมรังสีแพทย์และนักรังสีเทคนิค ผู้เชี่ยวชาญ โดยรังสีแพทย์ผ่านการอบรมเฉพาะทางด้าน MRI โดยตรงทั้งในประเทศและต่างประเทศ ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นอาจารย์แพทย์จากมหาวิทยาลัยชั้นนำ เช่น ศิริราช, รามาธิบดี, จุฬาลงกรณ์, ธรรมศาสตร์ เพื่อกำหนดโปรแกรมการตรวจที่ดีที่สุดให้เหมาะกับคนไข้แต่ละราย  พร้อมวิเคราะห์ผลการตรวจอย่างละเอียด เพื่อตอบกลับไปยังแพทย์ผู้รักษาอย่างใกล้ชิด และเป็นไปตามมาตรฐานการแพทย์ไทยและสากล นอกจากนี้ยังสนับสนุนนโยบายของรัฐบาล ในการขยายโอกาสการเข้าถึงการตรวจด้วยเครื่อง MRI แก่ประชาชนทุกกลุ่ม ทั้งในโครงการประกันสังคมและหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าด้วยราคาพิเศษ

ด้วยความมุ่งมั่นในการให้บริการอย่างมีประสิทธิภาพ ได้ให้บริการผู้ป่วยด้วยความอบอุ่นเป็นกันเองเสมือนเป็นครอบครัวเดียวกันและเอื้ออาทรกับผู้ยากไร้ การตรวจสุขภาพด้วยเครื่อง MRI เพื่อค้นหาความผิดปกติต่างๆ ไม่เพียงแต่การตรวจเฉพาะส่วน หรือการตรวจร่างกายทั้งตัว โดยไม่ต้องรอให้มีอาการก่อน สามารถรับคำปรึกษาเกี่ยวกับอาการและการตรวจที่ตรงจุดจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ เป้าหมายของศูนย์ MRI ประชาชื่น ยังคงทำให้การวินิจฉัยโรคในผู้ป่วยมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เพื่อเป็นการช่วยแบ่งเบาภาระของทางราชการ ในการจัดการบริการด้านสาธารณะสุข และสนองต่อความต้องการของผู้ป่วยอีกทางหนึ่ง เนื่องจากการนำเข้าเทคโนโลยีชั้นสูงนี้ ต้องใช้ค่าใช้จ่ายสูง และจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องพัฒนาบุคคลากรขึ้นมารองรับ ซึ่งเป็นเรื่องยากสำหรับหน่วยงานที่รับผิดชอบ ที่จะสามารถใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด และคุ้มค่าต่องบประมาณที่จ่ายไป

มาตรฐานการให้บริการด้าน MRI ศูนย์ประชาชื่น MRI มีดังนี้

1. จัดเจ้าหน้าที่ผ่านการฝึกอบรม คอยดูแลตรวจสอบประวัติการรักษา
2. อธิบายขั้นตอนการตรวจและความปลอดภัยต่างๆ อย่างละเอียด,ให้บริการดูแลตลอดการตรวจ
3. มีนักรังสีเทคนิค ที่ผ่านการฝึกอบรมด้าน MRI อย่างเข้มข้น คอยแนะนำและกำหนดโปรแกรมการตรวจที่ดีที่สุด เพื่อให้เหมาะสมกับอาการทางคลินิกของคนไข้แต่ละคน
4. มีพยาบาลวิชาชีพคอยอธิบาย ดูแลระหว่างการตรวจ
5. มีอาจารย์รังสีแพทย์ชำนาญการด้าน MRI ตลอดเวลาทำการ เพื่อให้การรายงานการวินิจฉัยทันท่วงทีตามมาตรฐานวิชาชีพ

อ่านมาถึงตรงนี้ผู้อ่านคงจะเข้าใจแล้วว่าเครื่อง MRI มีประโยชน์ต่อการตรวจร่างกายหรือวินิจฉัยโรคให้กับเราได้แม่นยำมากแค่ไหน และดีต่อวงการแพทย์ไทยอย่างไร และข้อดีของเครื่อง MRI นั้น แม้แต่การตรวจพบโรคต่างๆ ได้เร็วขึ้น ยังทำให้สามารถนำข้อมูลที่ได้จากการตรวจ นำไปทำการรักษากับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้เร็วขึ้นอีกด้วย