“ขยะ” เรื่องสำคัญที่ต้องรู้

                การขยายตัวของสังคมเมืองและโรงงานอุตสาหกรรม นอกจากจะส่งผลให้เกิดการปล่อยมลพิษและสารเคมีแล้ว ยังเป็นการเพิ่มขยะอีกด้วย ซึ่งหากทุกภาคส่วนไม่มีการจัดการที่ถูกต้องหรือร่วมกันลดปริมาณขยะให้น้อยลง ขยะที่เพิ่มจำนวนขึ้นทุกวัน                 ก็จะส่งผลร้ายต่อสิ่งแวดล้อม ทั้งอากาศ ดิน น้ำ และสุขภาพของผู้คนในที่สุด

เลิกเผา หยุดมลภาวะ

การกำจัดขยะด้วยการเผา เป็นวิธีที่ง่ายแต่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพอย่างมาก ขยะที่ถูกนำมาเผาส่วนใหญ่เป็นกระดาษ เศษกิ่งไม้ใบไม้ และพลาสติก มลพิษที่เกิดขึ้นจากการเผาขยะจะเพิ่มความเสี่ยงของการเป็นโรคหัวใจ โรคระบบทางเดินหายใจ เช่น โรคหอบหืด และเป็นสาเหตุของการเกิดผื่น อาการคลื่นไส้ ปวดหัว ทำลายระบบประสาท ตับ ไต ระบบสืบพันธุ์ นอกจากนี้ มลพิษยังแพร่กระจายเข้าไปในบ้านและในบรรยากาศ นำไปสู่การปนเปื้อนแหล่งน้ำและดิน ทำให้ประชาชนได้รับสารพิษผ่านการสูดดม การดื่มน้ำและการรับประทานอาหารที่ปนเปื้อนอีกด้วย

ดังนั้น ควรลดการปล่อยมลพิษโดยห้ามเผาพลาสติกและขยะภายในบ้านหรือในบริเวณบ้าน ซึ่งจะทำให้เกิดสารพิษที่เป็นผลกระทบต่อสุขภาพแก่คนในครอบครัวและผู้ที่อาศัยอยู่ในบริเวณใกล้เคียง อีกทั้งเป็นการสร้างความเดือดร้อนรำคาญให้แก่ผู้อื่นด้วย

ไม่ทิ้งเศษอาหารลงท่อ

หลายคนมักมีพฤติกรรมทิ้งเศษอาหาร เช่น เศษผัก เศษเนื้อสัตว์ลงท่อ เพราะเข้าใจว่าเป็นวัสดุธรรมชาติ สามารถย่อยสลายได้ แต่ที่จริงแล้วการทิ้งเศษอาหารต่างๆ ลงท่อรวบรวมหรือท่อระบายน้ำเสีย เป็นสิ่งที่ไม่ถูกต้อง เนื่องจากระบบท่อไม่สามารถรองรับขยะเศษอาหาร เศษผัก หรือเศษเนื้อสัตว์เหล่านี้ได้ เมื่อเศษอาหารสะสมในปริมาณมากจะทำให้ท่ออุดตัน ไม่สามารถระบายน้ำได้โดยสะดวก และเมื่อย่อยสลายจะทำให้เกิดแก๊สที่ส่งกลิ่นเหม็นเน่าออกมา เกิดภาวะน้ำเน่าเสีย ส่งผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตที่อยู่ในน้ำ ทั้งพืชและสัตว์น้ำ รวมทั้งปิดกั้นการระบายน้ำจนส่งผลให้เกิดภาวะน้ำท่วมขังได้

หลัก 3 R ลดขยะจากต้นทาง

การลดขยะจากต้นทางซึ่งส่วนใหญ่คือขยะในครัวเรือน สามารถทำได้ง่ายๆ ด้วยหลัก 3 R ดังนี้

• Reduce คือ ลดการใช้ เช่น ลดการใช้ถุงพลาสติกหรือกล่องโฟม แต่เปลี่ยนมาใช้ถุงผ้า ตะกร้า หรือบรรจุภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติอย่างชานอ้อย หรือใช้ปิ่นโตแทน รวมถึงรับประทานอาหารให้หมด เพื่อลดขยะจากเศษอาหาร เป็นต้น
• Reuse คือ การใช้ซ้ำ เช่น แยกถุงพลาสติกที่ยังสะอาดดีมาใช้ซ้ำ นำกล่องขนมมาล้างใส่ของใช้ นำขวดพลาสติกมาเปลี่ยนเป็นแจกันดอกไม้ นำยางรถยนต์เก่ามาทำเป็นกระถางปลูกต้นไม้ นำฝาขวดน้ำมาทำเป็นเชิงเทียน เป็นต้น
• Recycle คือ การนำกลับมาแปรรูปใช้ใหม่ เช่น นำกระป๋องอลูมิเนียมมาประดิษฐ์เป็นของตกแต่งบ้าน นำเศษอาหาร พืชผัก ผลไม้ ไปทำปุ๋ยหมักหรือน้ำหมัก EM หรือคัดแยกขยะจำพวกกระดาษ พลาสติก แก้ว โลหะ นำไปขายสร้างรายได้ และผู้รับซื้อนำไปรีไซเคิลต่อไป

นอกจากนี้ อย่าลืมแยกขยะอันตรายออกจากขยะทั่วไป เช่น กระป๋องยาฆ่าแมลง หลอดไฟ ถ่านไฟฉาย น้ำยาทำความสะอาดยาหมดอายุ เป็นต้น โดยนำถ่านไฟฉายใส่ถุงพลาสติก ส่วนหลอดไฟให้นำกลับไปใส่ในกล่องหรือภาชนะเดิมที่ปิดมิดชิดป้องกันหลอดไฟแตก และเขียนข้อความที่หน้าถุงและกล่องว่า “ขยะอันตราย” แล้วนำไปทิ้งในจุดที่กำหนดให้ทิ้ง เพื่อให้หน่วยงานรับผิดชอบเก็บขนและนำไปกำจัดให้ถูกวิธี

ลดขยะในแหล่งท่องเที่ยว

แหล่งท่องเที่ยวที่เป็นที่นิยมของผู้คน มักจะตามมาด้วยปริมาณขยะจำนวนมาก ซึ่งการกำจัดหรือขนย้ายขยะในแหล่งท่องเที่ยวบางแห่ง เช่น บนดอย หรือภูเขา ก็มีข้อจำกัด ดังนั้นนักท่องเที่ยวต้องช่วยกันลดปริมาณขยะที่จะเกิดขึ้น ซึ่งทำได้ง่าย คือ

1. คัดแยกขยะ และทิ้งขยะลงในภาชนะหรือตามถังที่จัดไว้ให้
2. ไม่ใช้กล่องโฟมบรรจุอาหาร เนื่องจากกำจัดยาก ควรใช้ภาชนะที่ย่อยสลายง่าย ทำจากวัสดุธรรมชาติ
3. ไม่นำสิ่งที่จะก่อให้เกิดขยะเข้าไปในแหล่งท่องเที่ยว เช่น ถุงพลาสติก กล่องโฟม ขวด กระป๋อง หากนำเข้าไป ให้เก็บคืนออกมาให้มากที่สุด
4. ไม่ก่อไฟเผาขยะในบริเวณแหล่งท่องเที่ยวและบริเวณที่พัก เพราะนอกจากจะทำให้เกิดมลพิษแล้ว ยังอาจทำให้เกิดไฟไหม้อีกด้วย
5. ร่วมกันสอดส่องดูแลรักษาสภาพแวดล้อม เตือนหรือบอกคนในครอบครัวให้ช่วยกันทิ้งขยะลงถัง ไม่สร้างขยะ หรือก่อมลพิษในแหล่งท่องเที่ยว

ขยะอิเล็กทรอนิกส์ต้องระวัง

ทุกวันนี้ขยะอิเล็กทรอนิกส์หรือเครื่องใช้ไฟฟ้าที่นิยมใช้ในครัวเรือนมีเพิ่มขึ้น เช่น โทรทัศน์ เครื่องปรับอากาศ ตู้เย็น คอมพิวเตอร์ เครื่องพิมพ์ เครื่องโทรสาร และโทรศัพท์มือถือ ซึ่งมีโลหะหนักที่สลายตัวยากเป็นส่วนประกอบ ได้แก่ ตะกั่ว ปรอท แคดเมียม และโครเมียม หากได้รับการจัดการที่ไม่ถูกต้อง จะก่อให้เกิดการแพร่กระจายสู่สิ่งแวดล้อม ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ                   และก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพได้

วิธีการป้องกันการเกิดขยะอิเล็กทรอนิกส์ทำได้ตั้งแต่ต้นทาง ได้แก่ ลดการซื้อ เลือกผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพ ใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีอายุการใช้งานยาวนาน ซ่อมแซมเมื่อชำรุดแล้วนำกลับมาใช้ใหม่ หรือหากยังมีสภาพดีใช้งานได้อาจนำไปบริจาค ห้ามแกะหรือแยกชิ้นส่วนซากผลิตภัณฑ์เครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์อย่างไม่ถูกวิธี เพราะอาจเกิดการรั่วไหลของสารอันตราย ส่งผลกระทบต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อมได้

การจัดการขยะอย่างถูกวิธีจะช่วยลดปริมาณขยะที่ต้องนำไปกำจัดในขั้นสุดท้าย ลดการเกิดมลพิษและการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ที่เป็นสาเหตุของการเกิดภาวะโลกร้อน ลดปัญหาสิ่งแวดล้อม และนำไปสู่สุขภาพที่ดีของทุกคน