ใช้เสียงมากไปหรือใช้ผิดวิธี…เสี่ยงกล่องเสียงอักเสบ

“อาการเสียงแหบแห้ง” ไม่ใช่เรื่องน่าแปลก ถ้าเกิดขึ้นกับกลุ่มนักร้อง ครู หรือผู้ที่ต้องใช้เสียงในการทำงาน แต่มันจะแปลกถ้าอาการนี้เกิดขึ้นกับบุคคลทั่วไปอย่างพวกเรา…แต่ที่น่าตกใจไปมากกว่านั้นคือ เสียงแหบแห้ง อาจเป็นหนึ่งในอาการของ “โรคกล่องเสียงอักเสบ” ก็เป็นได้ 

กล่องเสียง (Larynx) เป็นอวัยวะส่วนสำคัญที่อยู่ถัดลงไปจากคอหอย และอยู่บริเวณส่วนบนของหลอดลม ทำหน้าที่เป็นช่องทางเดินหายใจ และในการเปล่งเสียงพูด แต่ถ้ากล่องเสียงมีการอักเสบ บวม แดง นอกจากจะทำให้เสียงแหบแห้งแล้ว ยังส่งผลให้การทำงานของเนื้อเยื่อต่างๆที่บวม โดยเฉพาะสายเสียงทำงานได้ไม่เต็มที่ หายใจลำบากได้ด้วย

สาเหตุของการเกิดโรคกล่องเสียงอักเสบว่า มีสาเหตุมาจากหลายปัจจัย ได้แก่

  – การติดเชื้อแบคทีเรีย และเชื้อไวรัส ส่วนใหญ่ในวันแรกๆ มักจะเกิดจากการติดเชื้อไวรัส เชื้อไข้หวัดลงที่บริเวณกล่องเสียง เราจะรู้สึกระคายเคือง แสบคอ มีไอมาก อาจมีเสียงแหบเล็กน้อย ใน 2 – 3 วันถัดมา อาจเริ่มมีการติดเชื้อแบคทีเรีย จะรู้สึกว่ามีอาการเจ็บคอมากขึ้น และมีอาการเสียงแหบ มีเสมหะสีเหลืองปน เขียว  

– การได้รับสารเคมี หรือสารพิษ เช่น สูบบุหรี่, ดื่มสุรา หรือการที่ได้สัมผัสกับฝุ่น, ควัน เป็นประจำ รวมถึงจากการไอเรื้อรัง ส่งผลทำให้สายเสียงอักเสบได้ ซึ่งผู้ป่วยมักมีอาการเสียงแหบ เจ็บคอ หลังตื่นนอนตอนเช้า และอาการจะทุเลาลงในช่วงสาย แต่หากเสียงแหบนานกว่าสัปดาห์ หรือเหนื่อยหอบฉับพลันแนะนำรีบมาพบแพทย์ด่วน

–  การใช้เสียงที่ผิดวิธี จนติดเป็นนิสัย เช่น ชอบตะโกน หรือใช้เสียงมาก และนานเกินไป อาจทำให้สายเสียงอักเสบได้ โดยมักเกิดขึ้นกับกลุ่มคนที่ใช้เสียงในการทำงาน เช่น นักร้อง, นักการเมือง, วิทยากร, ครู – อาจารย์ เป็นต้น 

– โรคภูมิแพ้ คนที่มีโรคประจำตัวเช่นนี้มีโอกาสที่จะเกิดกล่องเสียงอักเสบได้ โดยจะมีอาการเสียงแหบ แต่ไม่มีไข้ หรือ ไซนัสอักเสบเรื้อรังแล้วมีน้ำมูก หรือหนองไหลลงคอไป ทำให้สายเสียงเกิดการระคายเคือง หรือแม้กระทั่งการสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้โดยตรงเป็นประจำ

– โรคกรดไหลย้อน น้ำย่อยในกระเพาะอาหารจะไหลย้อนไปที่กล่องเสียง ไปสัมผัสสายเสียงที่อยู่ทางด้านหน้า แล้วจะเริ่มอักเสบ คนไข้ส่วนใหญ่ก็จะรู้สึกเหมือนมีอะไรขมๆ เปรี้ยวๆ อยู่ในคอ จนมีอาการเสียงแหบ และรู้สึกเหมือนมีอะไรติดอยู่ในลำคอ

โรคกล่องเสียงอักเสบถือว่าเป็นโรคที่อาจมีความรุนแรง และเป็นอันตรายได้อย่างหนึ่ง เพราะถ้าเริ่มมีอาการแล้วนิ่งนอนใจ ปล่อยทิ้งไว้นานๆอาการก็จะรุนแรงมากขึ้น แถมยังส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอีกด้วย 

วิธีการรักษาจะขึ้นอยู่กับแต่ละสาเหตุ 

• ถ้าเกิดจากเชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรีย แพทย์ก็จะให้ยาบรรเทาตามอาการ เพราะส่วนใหญ่อาการมักจะดีขึ้นเอง
•  ถ้าคนที่ได้รับสารเคมี หรือสารพิษ  แพทย์จะแนะนำให้ผู้ป่วยหลีกเลี่ยงสิ่งระคายเคืองไม่ว่าจะเป็นบุหรี่ สุรา หรือแม้กระทั้งฝุ่น และควัน
• ถ้าคนที่เป็นโรคกรดไหลย้อน หรือ โรคภูมิแพ้  แพทย์จะแนะนำการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเป็นอันดับแรก เช่น ดื่มน้ำเยอะๆ ไม่ทานอาหารเผ็ด และมัน ทานแค่พอดีอิ่ม ไม่ทานแล้วเข้านอนทันที พักผ่อนให้พียงพอ เป็นต้นหากไม่ดีขึ้น หรือมีความรุนแรงของโรคก็จะให้รับประทานยา 
• ถ้าผู้ป่วยมีตุ่มที่เส้นสายเสียง (vocal nodule) ซึ่งเกิดจากการใช้เสียงมากผิดปกติ แพทย์จะแนะนำให้พูดแบบถูกวิธี ซึ่งแพทย์จะเลือกใช้การผ่าตัดก็ต่อเมื่อผู้ป่วยฝึกการพูด และการใช้เสียงแล้วอย่างน้อย 3 เดือน แต่อาการเสียงแหบยังไม่ดีขึ้น แพทย์จะแนะนำให้ผ่าตัดเอาตุ่มออก โดยใช้วิธีผ่าตัดส่องกล้องทางกล่องเสียง ร่วมกับการใช้เสียงอย่างถูกวิธีหลังการผ่าตัด

ใครที่มีความจำเป็นต้องใช้เสียงในการทำงาน หรือในชีวิตประจำวัน ควรจะมีการฝึกพูด ฝึกใช้เสียงให้ถูกวิธี ซึ่งสามารถเรียนรู้ได้จากแพทย์โดยตรง ที่สำคัญควรพักผ่อนให้เพียงพอ เลือกดื่มน้ำที่สะอาด ให้ได้อย่างน้อยวันละ 6 – 8 แก้ว และหมั่นสำรวจสุขภาพของตนเอง หากรู้ว่ามีความผิดปกติเกิดขึ้นอย่ารอช้า รีบไปพบแพทย์ให้เร็วที่สุด เพื่อสุขภาพที่ดีของตัวคุณเอง